In deze leeswijzer schetsen we steeds kort de betekenis of inhoud van een gedeelte uit literatuur die u op andere websites kunt vinden. We gebruiken dan steeds de link naar die internetsite. Verder plaatsen we teksten die ons ter beschikking zijn gesteld voor onze site. We kiezen – in grote lijnen – een chronologische volgorde: de meest recente stukken bovenaan.

Een ongemakkelijke waarheid (over seksualisering van de maatschappij)

In De Bazuin van juli 2023 schrijft J. Wierenga over de seksuele revolutie van de afgelopen tientallen jaren en de grote schadelijke gevolgen die dat heeft. Hij schetst een lijn van invloedrijke filosofen die zich vooral richtten op de seksuele moraal en hoe dit een aanval heeft geopend op de christelijke zede door seksualisering van de maatschappij. Psychologische vindingen werden gebruikt om de mensen zover te brengen dat ze massaal gingen geloven dat seks voor en buiten het huwelijk gewoon is. Een overspelsite als ‘Second love’ past daarin. Het heeft allemaal mede geleid tot meer echtscheidingen, eenoudergezinnen en daarmee een toename van het aantal huishoudens en woningnood, kinderen die opgroeien in gebroken gezinnen en samengestelde gezinnen.

Wierenga staat vervolgens stil bij de toegenomen aandacht voor seksueel overschrijdend gedrag. Het leidt niet tot bekering want seksverslaving staat in de top 3 van verslavingen. Het ideaal van onbegrensde vrijheid is overeind gebleven. Het leidt niet tot geestelijke ‘klimaattoppen’. Volgens ‘expertisecentrum seksualiteit’ Rutgers moet seksuele vorming beter en is consent (wederzijdse instemming) de sleutel. In die opinie is de seksuele revolutie nog niet af.

Wierenga stelt dat de ongemakkelijke waarheid, dat dit alles desastreuze gevolgen heeft, niet genoemd mag worden. “Mochten er toch al te prominente stemmen (al dan niet christelijk) opstaan met deze boodschap dan worden ze ‘gecanceld’, buitengesloten. De aanvoerders van deze revolutie, satan en zijn engelen, hebben Gods heilzame geboden neergezet als een dwangbuis die mensen zou beperken in hun zelfontplooiing.” Hij waarschuwt dat valse profeten zullen blijven doorgaan met het verspreiden van hun evangelie van vrijheid en sluit ermee af dat christenen er niet immuun voor zijn en dus niet beducht genoeg kunnen zijn voor de verwoestende doorwerking die dergelijke seksualisering heeft.

Het artikel kunt u hier lezen.

Boekaankondiging ‘Als het levenseinde in zicht is’

Dit boek is geschreven door de dames van E.P. Dijk en M. Daverschot, beide met een medisch/juridische achtergrond en ervaring.

Het gaat over onderwerpen die in de maatschappelijke en politieke belangstelling staan, zoals de gevolgen van ernstige ziekten als dementie en kanker. Maar ook euthanasie, hulp bij zelfdoding, palliatieve sedatie, de doodswens van hen die hun leven voltooid achten, stoppen met eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen. Een boek dus over het levenseinde.

Het boek is bedoeld als stimulans voor christelijke (her)bezinning op onderwerpen die over het levenseinde gaan, om aan het denken te zetten bij het licht van Gods Woord. Het denken vanuit het veronderstelde zelfbeschikkingsrecht wordt vanuit de Bijbel steeds blootgelegd. Tegenover wereldse wijsheid zetten de auteurs dan Gods wijsheid.

Beide auteurs publiceerden in 2022 het boek ‘Nieuw menselijk leven, creëren, ontvangen, waarderen”, een boek over het begin van het menselijk leven. Dat vormt samen met dit boek over het levenseinde een tweeluik.

Het boek is een compact geheel van 185 pagina’s met allerlei verwijzingen naar noten. In veel van die noten wordt weer verwezen naar websites waar verdergaande informatie te vinden is.

De prijs van het boek is € 15,- plus verzendkosten. Het is een uitgave van het Weerklankfonds NEEM & LEES dat binnen de GKN werkzaam is. Het is online te bestellen via het contactformulier op de website gereformeerdmaandblad.nl onder de knop NEEM & LEES, onderdeel Bestellen.

Word wakker vanwege Wokebeweging

Ds. J.R. Visser heeft op zijn website een instructief en ontdekkend artikel gezet over de zgn. Wokebeweging. Hij beschrijft wat deze beweging inhoudt en nastreeft: het zwijgen opleggen aan mensen die anders denken. Visser laat een uitwerking daarvan zien op de vrijheid van onderwijs. Christelijke scholen die werk willen maken van hun identiteit worden daarin steeds minder getolereerd, vooral als die scholen een bijbels standpunt innemen ten aanzien van huwelijk en seksualiteit.

De Wokebeweging toont zich onverdraagzaam en krijgt veel mensen en partijen met zich mee, ook als die zich niet afficheren met de term ‘woke’.

Visser gaat in zijn artikel ook in op de houding die christenen hierbij past. Hij roept op tot het onderkennen van het streven van de Wokebeweging en tot waakzaamheid bij christenen: ‘word wakker’.
Dit artikel vindt u hier.

Zegen en gevaar van seksualiteit – Spreuken 5

Ds. J.R. Visser schrijft op zijn website een artikel over de manier waarop de Bijbel over seksualiteit spreekt. Het gaat over de relatie tussen man en vrouw in een huwelijk. Hij wijst aan wat er tussen man en vrouw in kan komen te staan als ze verkeerd omgaan met seksualiteit. Vissers invalshoek is Spreuken 5, maar er komen allerlei Bijbelgedeelten aan bod. Een waardevolle bijdrage te midden van zoveel normloos denken en doen op dit vlak.

Het artikel is hier te lezen.

Blijf ik wel ik?

Ligt de identiteit van de christen in Christus? En, als je door de Heilige Geest veranderd wordt, blijf jij dan wel dezelfde? Of krijg je dan een andere identiteit? Dr. A.N. Hendriks schreef hierover in Nader Bekeken van januari 2013, onder de titel ‘Blijf ik wel ik?’

De uitdrukking dat onze identiteit in Christus ligt vindt hij aanvechtbaar. Gereformeerden hebben, in discussies met dopersen altijd benadrukt dat het leven vernieuwd wordt. Elke christen blijft de persoon die hij was als hij radicaal wordt veranderd door de Heilige Geest. Hendriks wijst bijvoorbeeld op een tekst in Kolossenzen 3: 9 en 10 waar Paulus schrijft over het afleggen van de oude mens en het aantrekken van de nieuwe mens. Hij verwijst ook naar de Dordtse Leerregels hoofdstuk III/IV, artikel 11 en 16.

Hij gebruikt een fictieve ‘Piet’ als voorbeeld:
‘Piet blijft Piet met alles wat hem tot die unieke persoon maakt. O zeker, Christus leeft in Piet (Galaten 2: 20). Maar in Piet, in deze unieke mens met zijn aanleg, begaafdheden en karakter. Niet Christus is Piets identiteit, maar Piet mag Piet zijn op de manier van de Heilige Geest, veranderd en gericht op Christus, naar Zijn beeld, en hij mag in zijn doen en laten al meer op Hem lijken.’

Het artikel is hier te lezen op pagina 21-22.

De cultuuropdracht, onze verantwoordelijkheid voor de wereld

Ds. J.R. Visser schreef op zijn site www.evangeliebelijden.nl een artikel over onze verantwoordelijkheid voor het beheren en ontwikkelen van de wereld. Dit in verband met de cultuuropdracht die de Here God aan de mensheid heeft gegeven. Visser spitst het toe op rust, slavernij en klimaat.

Hij betoogt dat rust voor de mens én voor de schepping goed is. Als de mens welvaart en geld te hoog waardeert, worden ze tot afgoden en dat maakt vervolgens de mens slaaf van zichzelf. Bovendien leidt het vaak tot uitbuiting van anderen.

Verder maakt Visser een toepassing naar onze verantwoordelijkheid voor het klimaat; dit naar aanleiding van de klimaatcrisis. Hij stelt:
‘Wij kunnen de aarde niet redden. Het milieu is niet onze afgod. We vereren niet moeder aarde. Toch zijn we juist als mensen er toe geroepen de aarde goed te verzorgen. Om de glorie, die de HERE daarin heeft gelegd, te bewaren. Een christen kan niet zeggen dat de klimaatcrisis hem of haar niets doet … De aarde blijft bestaan, want Christus zal vanuit de hemel op de aarde neerdalen. Dat ontneemt ons niet de verantwoordelijkheid om juist in de klimaatcrisis onze bijdragen te geven. Juist omdat het om Gods schepping gaat. Het gaat daarbij om Zijn naam. Het kan toch niet zo zijn dat wij verder gaan met vervuilen en dat we daarmee Gods glorie in de schepping al meer met onze vervuilende mist verduisteren?‘

Heilige Anna, ik zal monnik worden …

Ds. C. van Dijk gaat in Nader Bekeken van november 2018 in op de tendens onder christenen om zich een poosje terug te trekken in een klooster (al of niet in Taizé). Hij stelt de vraag waarom dat zo aantrekkelijk is. Van Dijk verklaart dit door een geestelijke verlegenheid die velen ervaren en aan een ervaren tekort aan geestelijke leiding (wegvallen huisbezoeken of het verworden van een huisbezoek tot gezelligheidsbezoek). Verder is er de behoefte aan rust, het zoeken van plekken van echte aandacht en concentratie op God. Er is een soort zoektocht, een honger naar puurheid van leven die ook aansluit bij maatschappelijke tendensen als mindfulness en consuminderen. Van Dijk plaatst er enkele kritische kanttekeningen bij: “Daarmee komen er ook elementen binnen die niet specifiek christelijk zijn. Mindfulness en andere elementen van niet meteen christelijke oorsprong. Dat is ook in de vormen terug te vinden. Het zitten op de grond in de Taizéviering heeft iets van het ‘aarden’: in contact komen met moeder aarde. En het herhaalde zingen van steeds dezelfde tekst zou in een boeddhistische context niet misstaan.” Van Dijk verklaart het ook uit de tendens van het zoeken naar nieuwe vormen van gemeenschap, zoals je ziet dat ook vanuit protestantse hoek leefgemeenschappen worden gevormd in protestantse kloosters. Van Dijk staat ook stil bij vormen van bijbellezen, zoals het vragen van aandacht voor de lectio divina, een vorm die door Jos Douma wordt onderwezen: “Een traag en intens lezen van bijbelwoorden, waarbij het de bedoeling en het verlangen is dat die woorden je op een dieper niveau dan alleen je verstand raken. De gedachte is dat door de woorden heen de stem van God klinkt.” Douma spreekt over groeien in liefde, niet in kennis. Van Dijk maakt daar kritische opmerkingen bij. “Kennen en liefhebben zijn in het bijbelse taaleigen zo ineengestrengeld als het alleen in de liefde kan. Zo is ook de profetische uitspraak te verklaren dat door gebrek aan kennis Gods volk te gronde gaat (Hosea 4: 6). Dit is het kennen van de liefde.”
Het artikel kunt u hier lezen op pagina 305-308.

Weg met genderstereotyperingen

Ds. P.L. Storm geeft in Nader Bekeken van september 2018 een aantal passages weer van een artikel dat ds. J. Belder schreef in De Waarheidsvriend van 9 augustus 2018. Daarin gaat Belder in op protesten tegen het functioneren van het klassieke onderscheid van man of vrouw. Belder schrijft dat bij het woord sekse lange tijd stond voor het geslacht waarvan werd verondersteld dat het vastlag. Gender daarentegen duidde de rol van vooral omgeving en cultuur aan. Die begrippen blijken te schuiven. Belangrijker: het staat hip en progressief om te kiezen voor een genderneutrale opvoeding, kleding en taal te strijden. Er zijn allerlei aanduidingen gekomen: LHBTIQ, wat staat voor Lesbo, Homo, Bi-, Trans- of Interseksueel terwijl de Q staat voor queer of guestioning (twijfelend). Recente toevoegingen zijn A en P: Aseksueel en Panseksueel (je valt op karakter en persoonlijkheid).

Belder legt hiervan het één en ander uit. Vervolgens gaat hij in op ‘herstelingrepen’, op de gebrokenheid die ervaren wordt en de moeiten waarmee vele transgenders worstelen. Hij wijst ook op de neiging om morele antwoorden te geven op basis van emotie waarbij het voorkomt dat goedgekeurd wordt wat God afkeurt. Hij besluit zijn artikel met er op te wijzen dat iemands identiteit niet samenvalt met of opgaat in je gender. Een mens is meer dan zijn seksualiteit of seksuele voorkeur of geaardheid of worsteling. “Mijn identiteit heeft allereerst te maken met de vraag of ik van Christus ben, Hem toebehoor, in Hem geworteld ben en uit Hem leef.” De weergave van Storm is te lezen op pagina 264-266.

Tweede kerkdienst: enkele opmerkingen

Ds. J.R. Visser schrijft op evangelie-voor-elke-dag.nl op 26 oktober 2016 een artikel dat met name ingaat op het belang van het trouw zijn in het bezoeken van de (tweede) kerkdienst. Hij gaat in op de bijzondere betekenis van de zondag. Hij onderbouwt vanuit de Bijbel dat de Here een dag wil die speciaal aan Zijn dienst is gewijd, juist door het samenkomen van de gemeente. Visser haalt een passage aan van ds. P. Niemeijer: “Juist in de tweemalige kerkgang komt de zondag tot zijn doel: rust, heiliging, samenkomst, verwachting en voorsmaak van de ‘eeuwige sabbat’. Juist de tweemalige kerkgang werkt eraan mee dat heel de dag van de Here in het teken staat van Zijn dienst. Juist de tweemalige kerkgang geeft aan heel de dag de diepgang die nodig is: niet maar vrij zijn en je storten in werelds amusement, maar op de HERE gericht zijn, Zijn stem horen, de rust en Zijn vergeving ontvangen, genieten van Zijn werken (Exodus 20: 11; Deuteronomium 5: 15; Lucas 23: 56b-24: 3; 1 Petrus 1: 3-5) en bezig zijn in Zijn dienst (Marcus 2: 23-28; Lucas 2: 49; 4: 16; 1 Korinthiërs 16: 2). Juist de tweemalige kerkgang voorkomt dat de zondag een ‘halve rustdag’ wordt en bewerkt dat hij echt het ritme van de werkweek onderbreekt en ons ‘onthaast’.
Wie de tweemalige kerkgang loslaat en volstaat met eenmalige kerkgang maakt het zichzelf erg moeilijk om het karakter van heel de zondag als dag van de Here te bewaren. De kerkgang wordt gemakkelijk een verplicht ritueel dat ’s morgens ‘even’ afgewerkt moet worden, en de rest van de dag komt gemakkelijk in het teken te staan van activiteiten of ontspanning los van de Here. En dan zijn we van ‘zeven dagen voor de HERE’ aanbeland bij ‘een halve dag voor een religieuze plichtpleging.’
Vissers artikel kunt u hier lezen.

Internet in het gezin

Ds. H.J. Boiten schreef in Nader Bekeken van maart 2015 een recensie van het boek Internet in het gezin, hoe ga je ermee om? Dit boek wordt op de kaft aangekondigd als een handreiking voor christenen in het digitale tijdperk. Het is geschreven door David Clark, deskundige op het gebied van internet en sociale media en uitgegeven door De Banier. Clark geeft aan het einde van zijn boek vijf waarschuwingen tegen de ergste gevaren van internet en vijf praktische adviezen voor een positief gebruik van internet. De bespreking van Boiten is onder meer waardevol omdat hij deze vijf waarschuwingen en deze vijf praktische adviezen van de auteur overneemt. Dit artikel is te lezen op pagina 89-91.

Hulp in echtscheidingszaken

Ds. P. Niemeijer schrijft in Nader Bekeken van maart 2015 over hulp in echtscheidingszaken en huwelijksconflicten. Voor het grootste deel benadert hij die hulp vanuit het (ambtelijk) pastoraat. Maar daarnaast gaat hij ook in op de functie van gemeenteleden en ook van hun inschakeling door de ambtsdragers. Niemeijer formuleert vijf overwegingen over de rol van ambtsdragers en kerkenraden, gesteund door artikelen uit de (nieuwe) kerkorde van de GKv. Het artikel staat op pagina 82-85.

Pornoverslaving

Ds. A.H. Verbree schrijft in Nader Bekeken van september 2014 over de verslavingsgevaren van porno. Hij wijst er op dat pornoverslaafden geneigd zijn hun kijkgedrag los te zien van hun liefde voor hun vrouw (compartimentering van het leven), hoe onwaar het ook is dat deze twee werelden gescheiden zouden kunnen zijn. Verbree wijst op de betekenis van schuld belijden en vergeving vragen. Hij dringt ook aan op het zoeken van hulp. Dat ziet hij voor de meeste verslaafden als de enige route om er los van te komen. Hij wijst op instanties en websites waar hulp gevonden kan worden, zoals Eleos, de cursus Setting Captives Free (met de Nederlandstalige versie ‘Puur leven’), het boek ‘Als mannen de verleiding weerstaan’ van Bill Perkins. Verbree eindigt zijn artikel als volgt: “Ik wens ieder van u een intimiteit zonder ruis, zuiver zoals ze ons vanuit het Hooglied tegen klinkt. Bent u nog verslaafd of bezig in die kuil te glijden, ontsnap dan aan de nepwereld van de boze herder en weet je welkom bij de Goede Herder.” Het artikel kunt u hier lezen op pagina 241-243.

Online leven – ondiep leven

Ds. P.L. Storm geeft in Nader Bekeken van september 2013 een groot deel weer van een artikel dat mw. E.J. van Dijk (directeur Evangelische Hogeschool) schreef in De Waarheidsvriend van 20 juni 2013 onder de titel ‘Leven in een digitaal tijdperk’. Van Dijk signaleert via het zoeken/verkrijgen van informatie online tot minder diepgaande kennis leidt. Online bezig zijn gaat vaak om het opzoeken van informatie. Van Dijk: “Iets opzoeken is echt iets heel anders dan zelf iets weten. Het gebruik van internet en het scrollen met de muis of het vegen over de iPad leert dat je informatie scant: heb ik hier iets aan, gaat dit ergens over – en zo niet, dan scroll of veeg je verder. Het zich eigen maken van kennis en het verbinden daarvan met al aanwezige wijsheid is iets heel anders dan het herkennen van informatie. Het zou wel eens zo kunnen zijn dat op termijn de veelgebruikers van internet en de multitaskers hun creativiteit dreigen te verliezen, hun probleemoplossend vermogen, het talent om conceptueel te kunnen denken en zich diep te concentreren op een moeilijke tekst.” Van Dijk haalt Nicholas Carr aan. Carr stelt ergens dat hij geen dikke boeken meer kan lezen doordat internet zijn hersens aantast. “Door in toenemende mate online te lezen, kunnen we niet meer diep en grondig denken en verliezen we snel onze concentratie bij het lezen van dikke boeken.” Van Dijk koppelt hier ook een aansporing aan: “Zonder bewust gemaakte ruimte en geconcentreerde aandacht voor wat God zegt in zijn Woord zal onze grote tegenstander steeds meer successen boeken met drie belangrijke wapens: lawaai, haast en menigte.”
Het artikel staat hier op pagina 254-256.

Jeugdcultuur: een uitdaging voor de geloofsopvoeding

J.H. Bollemaat schrijft in Nader Bekeken van juli/augustus 2011 hoe de jeugdcultuur een uitdaging is voor geloofsopvoeding. Na een verkenning van de verschuiving van een pre-moderne en een moderne naar een postmoderne cultuur gaat hij in op de weg van jongeren naar volwassenwording. Vervolgens beschrijft hij aan welke kenmerken de jeugdcultuur onder andere te herkennen is, namelijk: a) een grote diversiteit, b) groepsconformisme, c) het feit dat ze actief zijn op maatschappelijke ontwikkelingen, d) experimenteren op veel fronten van het leven, e) extreme uitingen, f) het paradoxale of dialectische, g) internationalisatie en daardoor vermenging van culturen.  Bollemaat geeft bij elk van deze punten een karakterisering. Vervolgens gaat hij in op de relatie tussen jeugdcultuur en de kerk. Hij signaleert dat er een tendens is de creatieve geest van jongeren de ruimte te geven en daarom niet bij de Bijbel en de belijdenis te beginnen, maar bij de jongere zelf.  Bollemaat wijst deze richting af: “Het past in het moderne maakbaarheidsdenken en het hoort bij de individualisering van de samenleving, maar het staat haaks op het bijbels onderwijs. Bij de doopvont hebben de ouders zich verplicht dit kind te leren geloven. Daarbij geldt ook de begrenzing: de opvoeding kan het Woord van God, kan de rijkdom van de genade in Christus brengen tot aan het hart, maar er niet in …” Bollemaat gaat daarna in op de vraag hoe je jongeren wel moet begeleiden naar hun geestelijke volwassenheid. Het artikel valt te lezen op pagina 207-210.

Verontrustend functieverlies van de zondag

In een Persschouw in Nader Bekeken van mei 2007 haalt ds. P.L. Storm een artikel aan van P.J. Vergunst in de Waarheidsvriend van 1 maart 2007 over het proces waarin sluipenderwijs de tweede kerkdienst op zondag al slechter bezocht wordt. Vergunst maakt opmerkingen over de zondag als Gods dag: “God schenkt ons echter een ander ritme, waarbij we de eerste dag van de week niet zelf invullen maar met Zijn gemeente samenkomen. We komen als geroepen. Als het ons goed is nabij te wezen bij onze God, zal dat allereerst zijn waar hij spreekt, waar Hij hoort, waar Hij woont: in Zijn huis; op de lofzang van de gemeente.” Storm brengt de besteding van de zondag ook in verband met wat prof. J. Kamphuis schreef in het boekje ‘Godsvrucht een kracht’: “De band van de secularisatie wordt op zondag, dag van de bediening van het Woord en van het publieke gebed verbroken. Het is daarom een schokkende zaak te ontdekken, dat in veel vertogen over ‘Godsverduistering’ en het geseculariseerde leven, wél veel aandacht is voor de kerkverlating, maar niet voor de zondag en de kerkdienst. De strijd tegen de secularisatie wordt definitief beslist in de slag om de zondag, de eerste dag van de week. Hoe meer de zondag verwereldlijkt, hoe onheilspellender de toekomst wordt. Hoe onbekommerder en kinderlijker wij de zondag vieren, hoe zekerder we ons mogen weten en zullen weten als mensen die in Christus ‘de wereld overwonnen hebben’ (…) Daarom is zondagsviering maar niet ónze keus, maar een zaak van de godsvrucht.”
Hier te lezen op pagina 153-154.

Nogmaals 1 Korinthiërs 7

De agenda van de GS van de GKv Amersfoort Centrum 2005 kende als één van de onderwerpen het handelen van kerkenraden omtrent echtscheiding en (eventueel) hertrouwen. Dit werd voorbereid door een rapport van Deputaten Huwelijk en Echtscheiding (DHE). Ds. H. Pathuis en ds. P.L. Voorberg geven in Nader Bekeken van maart 2005 een beoordeling van dit rapport. Zij gaan met name in op de vraag of kerken de vrijheid hebben meer gronden voor het toestaan van echtscheiding te hanteren dan de twee bijbelse gronden van 1 Korinthiërs 7; onder meer toegespitst op de kwestie of kerken naar analogie van die bijbelse gronden mogen handelen. De beide auteurs motiveren waarom dat volgens hen niet het geval is. Ze lopen de argumenten van DHE één voor één langs. Vervolgens gaan zij in op de vraag hoe kerken kunnen handelen door te blijven bij die bijbelse gronden; wat dat bijvoorbeeld pastoraal vergt. Zij tonen daarbij oog te hebben voor de werkelijke problemen die zich voor (kunnen) doen rond huwelijksproblemen. Door hun betoog verweven ze een reactie op wat dr. A.L.Th. De Bruijne had geschreven over het standpunt zoals de auteurs dat elders eerder naar voren hadden gebracht. Het artikel kunt u lezen op pagina 73–78.